Vragen

Het is mogelijk op de Website van de Stichting Westfriese Families uw vragen over genealogisch onderzoek naar West-Friese families te plaatsen.

U kunt op de vraag reageren via het email adres van de vraagsteller.

De webmaster plaatst alleen uw vragen op de website, beantwoorden doet hij niet.

Inhoud van vraag en antwoord is voor verantwoording van degene die de vraag stelt/beantwoordt.

Frans

Kort gezegd gaat mijn interesse uit naar de geschiedenis van de Westfriese familie Frans en dan met name naar dat deel van de geschiedenis, die de inpolderingen en de migraties van families uit andere delen van West Friesland dan wel Nederland of misschien wel uit het buitenland betreft. Hoe (onder welke omstandigheden) kwamen de families als migranten naar de ingepolderde gebieden van West-Friesland? Wie waren het? Waar kwamen ze vandaan? Kwamen ze met meerdere families tegelijk? En zo ja, bleven die families bij elkaar in de buurt wonen?
Concreet lukt het mij nog niet om met betrekking tot mijn familie Frans een verbinding te leggen tussen de periode vóór en tijdens hun leven in West Friesland.

Hier volgt ter toelichting een korte samenvatting van de genealogie van de familie Frans.

De stamvader van de huidige familie Frans is Pieter Jansz. Frans (1762-1827), getrouwd met Klaasje Wognum (1769-1830). Pieter Jansz. Frans en zijn zus Antje Jansd. Frans worden genoemd in de acte van weesmeesters Harenkarspel van 4-3-1772, waarin hun vaders erfdeel voor elk wordt vastgelegd, ten overstaan van Pieter Francis, de grootvader van vaderszijde.
Na het overlijden van hun vader wordt tot voogd benoemd: Pieter Tol van Warmenhuizen. Antje trouwt met de zoon van deze Pieter Tol, namelijk Hillebrand Pietersz. Tol.
Pieter trouwt dus met Klaasje Wognum en blijft daarbij in de (aangetrouwde) familie van zijn voogd: Klaasje was als dochter van Pieter Corn. Wognum een volle nicht van Hillebrand Pietersz. Tol, de man van Antje.
Wanneer Antje overlijdt wordt haar broer Pieter Frans voogd over haar kinderen.

Sinds de voogdij-vaststelling over Pieter en Antje wordt consequent de familienaam Frans gebruikt. Voordat de voogdij-vaststelling plaats vindt, wordt meestal de familienaam Francis genoemd, met als varianten: Frances, Fransen en Franses.

Volgen we de voorouders van Pieter Jansz. Frans en Antje Jansd. Frans dan komen wij terecht bij Pieter Jansz. Frans (of naamvarianten voor dezelfde persoon). Hij koopt een stuk land in de Woudmeer polder, groot drie morgen (ca 3 hectare) en woont te Kalverdijk. Hij wordt voor het eerst - als voogd - genoemd in 1646. Aangezien hij verschillende bestuurlijke functies bekleedt wordt hij in 1650, 1655 en 1671, 1672 en 1673 vermeld als schepen (wethouder) en in 1662, 1674 en 1675 als weesmeester.
Van deze Pieter Jansz. is verder bekend dat hij op 20 augustus 1666 door notaris Brederoe de huwelijkse voorwaarden laat vastleggen voor zijn huwelijk als weduwnaar met Neel Jansd., weduwe van Jan Claesz. Ackerman te Kalverdijk. Op de akte van de huwelijkse voorwaarden staat de geschoolde handtekening van Pieter Jansz. Franses.

De vraag rijst waar deze Pieter Jansz. Frans (of Franses) vandaan komt, als hij zich in de Woudmeer polder, die in 1634 is ingepolderd, vestigt. Hij moet toch traceerbaar zijn, zou je zeggen, aangezien hij niet onbemiddeld is en, getuige zijn geschoolde handtekening, een goed opleidingsniveau heeft. Een onderzoeker heeft eind jaren zeventig van de 20e eeuw geen enkele relatie kunnen vaststellen tussen personen met de familienaam Francis (of varianten Frances en Franses) uit West-Friesland met families, elders in het land, die ook zo heten. De familienaam Frans is toen buiten het onderzoek gelaten.

Mogelijke aanknopingspunten:

Diverse jaren geleden kocht ik het boek 'Brieven van P.C. Hooft', uitgegeven te Amsterdam in 1738, omdat hierin enkele keren een Petrus Francius genoemd wordt en ook staat er een Jacobus Tollius vermeld. Later kom ik de naam Petrus Francius op andere plaatsen tegen, onder meer in de biografie over Michiel de Ruyter. Dankzij Internet (Wikipedia) weet ik nu meer over deze Petrus Francius.
Petrus Francius is de gelatiniseerde naam van Pieter de Frans (Amsterdam, 1645-1704) en zoon van de Amsterdamse wijnkoper Jacob de Frans en Margarita Wachters.
Verondersteld wordt dat de naam 'de Frans' zijn oorsprong vindt in het Franse 'de France' (van Frankrijk of uit Frankrijk afkomstig).
Petrus Francius blijkt een beroemd man: hoogleraar in de welsprekendheid, de geschiedenis en het Grieks aan het Amsterdamse Atheneum Illustre; ook was hij een Latijns redenaar en dichter. In 1688 wordt Francius staande voor het grafmonument van Michiel de Ruyter in de Amsterdamse Nieuwe Kerk geportretteerd door schilder Ludolf Bakhuysen. Dit portret bevindt zich in de portrettengalerij van de Universiteit van Amsterdam.
Petrus Francius was niet gehuwd en heeft voor zover bekend geen nageslacht. Over andere kinderen van Jacob de Frans of eventuele andere familieleden is tot nu toe niets bekend, maar die zouden een relatie kunnen hebben met 'onze' Pieter Jansz. Frans (of Franses).
Hier is het van belang dat er een familienaam 'De Frans' bestaat of bestaan heeft, die mogelijk in gelatiniseerde vorm is gebruikt. 'Francius' zou heel gemakkelijk verbasterd kunnen zijn tot 'Francis' of 'Frances'. Zoals ook de familienaam Tol of Tollius verbasterd kan zijn tot 'Tolhuis'.

Graag verneem ik of onderzoekers ervaring hebben met bovengenoemde materie. Bijzonder is dat (voogd) Pieter Tol van Warmenhuizen kennelijk op de hoogte was van de familienaam Frans en die consequent heeft vastgehouden.
Heeft de familie Tol zich misschien in dezelfde tijd in West-Friesland gevestigd?

Geraadpleegde informatie:

Het Westfriese geslacht Francis, door P.J. Schrieken. Arnhem, 1981
Pieter Frans en zijn voor- en nageslacht, WFF,september 1991, p.73-95
Antje Frans en Francis en hun echtgenoten, WFF, maart 1996, p.16-17
Familie Frans / Francis, door Dr. K.(Niek) Frans, Laren NH, mei 2001
Petrus Francius, Wikipedia en andere informatie op internet.

Niek Frans
niek.frans@franspartners.com

VAN DEN HEUVEL

Joris N.N. , geb. naar schatting rond 1570, woonde wellicht op De Heuvel, noord-westelijk gelegen van de oude dorpskern van Wervershoof, tr. N.N. (Lijsbeth ?), was waarschijnlijk de vader van
1. Theunis Jorisz. van den Heuvel, geb. naar schatting ca. 1595, verkocht in 1632 land te Hoogkarspel, tr. N.N., waarschijnlijk stamvader van de familie Van den Heuvel waarin voorkomen predikanten, ambtenaren en regenten in Noord-Holland (zie: De Nederlandsche Leeuw jrg. 1979, kolom 287-288, en jrg. 1980, kolom 94-95).
2. Heike (Haike) Jorisz. van den Heuvel, geb. naar schatting ca. 1600/'05, woonde op den heuvel te Wervershoof in 1644, tr. Wieringerwaard (ondertr. Wervershoof 31-5) 5-6-1644 Geert Jans, woonde op den dam te Wervershoof in 1644. Hieruit waarschijnlijk nageslacht.
Gevraagd: nadere gegevens over deze personen en over het nageslacht van Heike, alsmede over de Heuvel te Wervershoof.

K.J. Slijkerman
Emanuelpolder 1,
4414 RV Waarde
kjslijkerman@planet.nl

Kistemaker (WF 1977, blz. 7).

In WF 1977, blz. 7, stelde ik een vraag over een familie Kistemaker te Hoogwoud. De in het fragment onder generatie II.2 genoemde Claes Claesz. Kistemaker blijkt bij nader onderzoek niet identiek te zijn geweest met de Claes Claesz. Kistemaker die een broer was van Pieter, Cornelis en Sijmon Claeszonen Kistemaker, kinderen van de rooms-katholieke Benningbroekse molenaar Claes Pietersz. Kistemaker en diens vrouw Aaltje Pieters.
Mijn Ned. Gereformeerde Claes Claesz. Kistemaker was afkomstig uit Schardam en zeer wel mogelijk een zoon van Claas Claasz. Kistemaker, overl. voor 11-1-1710, en Maartjen Alberts, op 11-1-1710 als diens weduwe woonachtig te Schardam en dan genoemd als mede-erfgename van ene Jan Jansz. Horn; zie: WF 2006, blz. 63.
Gevraagd: nadere formatie over dit laatstgenoemde echtpaar en hun kinderen en de verwantschap tussen Maartjen Alberts en Jan Jansz. Horn.
Weet iemand waar de Ned. Gereformeerde inwoners van Schardam doorgaans hun kinderen lieten dopen en trouwden en waar zij akten voor het gerecht dienden te laten passeren?

K.J. Slijkerman, Waarde. (kjslijkerman@planet.nl)